KΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Τύποι δέρματος
Ηλιακή φακή (Solar lentigo)
Ακτινική υπερκεράτωση (actinic or solar keratosis)
Ηλιακή ελάστωση (solar elastosis)
Ακτινική χειλίτιδα (actinic chelitis)
Διάσπαρτη επιφανειακή ακτινική ποροκεράτωση (Disseminated superficial actinic porokeratosis)
Νόσος του Bowen
Κερατοακάνθωμα (keratoacanthoma)
Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (Squamous cell carcinoma)
Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (Basal Cell Carcinoma)
Οζοκυστικός βασικοκυτταρικός καρκίνος δέρματος
Κακόηθες μελάνωμα (malignant melanoma)

Τύποι δέρματος
Τύποι δέρματος
Τύπος 1 - Πάντοτε έγκαυμα, ποτέ μαύρισμα
Τύπος 2 - Πάντοτε έγκαυμα, μερικές φορές μαύρισμα
Τύπος 3 - Μερικές φορές έγκαυμα, πάντοτε μαύρισμα
Τύπος 4 - Ποτέ έγκαυμα, πάντοτε μαύρισμα
Τύπος 5 - Νέγροι
Ηλιακή φακή (Solar lentigo)

Είναι το αποτέλεσμα του πολλαπλασιασμού των μελανινοκυττάρων κατά μήκος της βασικής μεμβράνης της επιδερμίδας και θεωρείται όψιμη κλινική εκδήλωση της επίδρασης της ηλιακής ακτινοβολίας και μόνιμη μελαγχρωματική βλάβη. Δεν είναι καρκίνος δέρματος ούτε και αποτελεί προκαρκινική κατάσταση στις περισσότερες περιπτώσεις.

Οι φακές εμφανίζονται σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές και ειδικότερα στο πρόσωπο και στο άνω μέρος των άκρων χειρών, τα αντιβράχια και το πρόσθιο τμήμα του θώρακα. Επίσης, συχνά εμφανίζονται στα χείλη, ενώ δεν παρουσιάζονται στις περιοχές που προστατεύονται από τη δράση του ήλιου.
Θεραπευτική αντιμετώπιση των ηλιακών φακών μπορεί να γίνει με κρυοθεραπεία (υγρό άζωτο), με laser, αλλά και με ισχυρή τοπική απολεπιστική αγωγή (chemical peel).
Ακτινική υπερκεράτωση (actinic or solar keratosis)

Δεν είναι καρκίνος δέρματος, αλλά αποτελεί προκαρκινική κατάσταση που εμφανίζεται σε ηλιοεκτεθειμένο δέρμα και αρχίζει σαν μια μικρή περιοχή με τηλαγγειεκτασίες, εξελισσόμενη σε μια σαφώς αφοριζόμενη ερυθρού χρώματος πλάκα ή βλατίδα με ανώμαλης όψης καλά προσκολλημένα κιτρινόφαια λέπια που αφαιρούνται με δυσκολία αφήνοντας αιμορραγούσα επιφάνεια.
Ο ασθενής πάντα αναφέρει την τραχύτητα της βλάβης, ενώ αυτές μπορεί να είναι πολλαπλές και να εντοπίζονται σε χρόνια ηλιοεκτεθειμένες περιοχές του δέρματος όπως το πρόσωπο, τα αυτιά, τα χέρια, τους βραχίονες και τις κνήμες.
Επίσης, συχνά συμβαίνει στο δέρμα της κεφαλής σε φαλακρούς άντρες και στο χέρι που βγάζουν από το παράθυρο οι επαγγελματίες οδηγοί.
Η ακτινική υπερκεράτωση είναι δυνητικά κακοήθης και βαθμιαία μπορεί να παχύνεται και με χρόνια μπορεί να αναπτυχθεί σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα που είναι ο δεύτερος πιο σημαντικός καρκίνος δέρματος με δυναμική μετάστασης.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ακτινικής υπερκεράτωσης περιλαμβάνει κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο, τοπική θεραπεία με 5 φλουορακιλη ή εναλλακτικά τοπική θεραπεία με imiquimod η ακόμα χημικό peel (chemical peel) με κατάλληλες ουσίες, όπως το TCA (τριχλωροξεικο οξυ.) Σε επιμένουσες περιπτώσεις ενδείκνυται χειρουργική θεραπεία με curettage και καυτηριασμό.
Ηλιακή ελάστωση (solar elastosis)

Τυπική περίπτωση ηλιακής ελάστωσης που έχει να κάνει με χρόνια έκθεση στον ήλιο είναι το ρομβοειδές δέρμα του αυχένα, όπου το δέρμα εμφανίζει πτυχές χαρακτηριστικά ανώμαλης επιφάνειας ειδικά γύρω από τον αυχένα με εντυπωσιακή εξαίρεση την περιοχή κάτω από το σαγόνι, όπου προστατεύεται από την ηλιακή επίδραση. Δεν αποτελεί καρκίνο του δέρματος, αλλά αντανακλά σημαντική βλάβη από τον ήλιο που μακροπρόθεσμα αυξάνει το ρίσκο για καρκίνο του δέρματος.

Επίσης, εμφανίζεται με ρυτίδες, ατροφία του δέρματος, όπου χάνει την ελαστικότητά του ειδικότερα στα χέρια, τα αντιβράχια και τις κνήμες και εμφανίζεται ξηρό ρυτιδωμένο και λεπτό.
Περαιτέρω, είναι δυνατόν να εμφανιστούν φαγέσωροι στο δέρμα, που είναι επιδερμοειδείς κύστεις με λεπτό τοίχωμα και συνήθως εντοπίζονται στο ανώτερο τμήμα της χαμηλότερης στιβάδας του δέρματος (χορίου) και συνδυάζονται με την ύπαρξη ηλιακής ελάστωσης.
Ακτινική χειλίτιδα (actinic chelitis)

Είναι μια κατάσταση που θεωρείται πρόδρομος για καρκίνο του δέρματος που προσβάλλει κατ΄ εξοχήν το κάτω χείλος. Είναι πιο συχνή σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα που εργάζονται στο ύπαιθρο, όπως και σε πιλοτους. Αρχίζει σαν ξηρότητα και απολέπιση του κάτω χείλους που εξελίσσεται σε σχηματισμό άσπρων πλακών και τότε λέγεται λευκοπλακία.
Τον χειμώνα συνήθως παρατηρείται εφελκιδοποίηση της περιοχής της βλάβης και σταδιακά δημιουργείται ακανθοκυτταρικού τύπου καρκίνος του δέρματος με εικόνα βλατίδας ή οζιδίου.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ακτινικής χειλίτιδας γίνεται είτε με κρυοθεραπεία, είτε με τοπική εφαρμογή 5 φλουορακίλης, είτε με τοπική εφαρμογή imiquimod.
Σπάνια είναι δυνατόν να χρειασθεί χειρουργική αφαίρεση. Πάντοτε χρειάζεται έγκαιρη αντιμετώπιση της ακτινικής χειλίτιδας γιατί στην περίπτωση της εξέλιξης σε ακανθακυτταρικό καρκίνο του δέρματος αυτό συνήθως είναι επιθετικού τύπου με αυξημένη πιθανότητα μεταστάσεων.
Διάσπαρτη επιφανειακή ακτινική ποροκεράτωση (Disseminated superficial actinic porokeratosis)

Η κατάσταση αυτή εμφανίζεται με σαφώς αφοριζόμενες δακτυλιοειδεις μικρές βλάβες με υπερκερατωσικό χείλος που εμφανίζονται κυρίως στο κάτω τμήμα των κνημών αρχικά.
Οι βλάβες έχουν να κάνουν με χρόνια ηλιακή επίδραση, είναι καλοήθεις και τείνουν να εμφανίζονται σε ανθρώπους με χρώμα δέρματος τύπου I ή II και μάλλον η τάση να αναπτυχθεί αυτή η κατάσταση κληρονομείται. Δεν αποτελεί πρόδρομο φαινόμενο για καρκίνο του δέρματος και όσοι πάσχουν δεν έχουν αυξημένο ρίσκο να αναπτύξουν καρκίνο του δέρματος.
Ως προς τη θεραπευτική αντιμετώπιση της διάσπαρτης επιφανειακής ακτινικής ποροκεράτωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες τοπικές θεραπείες με σκοπό την απολέπιση όπως γλυκολικό οξύ, τοπική τρετινοϊνη, αλλά και τοπική imiquimod ή τοπική 5 φλοουρακίλη. Περαιτέρω θεραπεία με υγρό άζωτο (κρυοθεραπεία) μπορεί, επίσης, να είναι επιτυχής.
Νόσος του Bowen

Πρόκειται για ένα ενδοεπιδερμικό καρκίνο του δέρματος που κάποτε μπορεί να μεταπίπτει σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Ουσιαστικά είναι ένας εν τη γενέσει ακανθοκυτταρικός καρκίνος δέρματος. Προκαλείται από την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα και για αυτό εντοπίζεται κυρίως στο πρόσωπο, τα χέρια και το κάτω τμήμα των κνημών.
Στο παρελθόν που το αρσενικό χρησιμοποιείτο για τη θεραπεία της ψωρίασης και της σύφιλης υπήρχαν ασθενείς που εμφάνιζαν πολλαπλές βλάβες σαν συνέπεια της λήψης αρσενικού.
Να σημειωθεί ότι το αρσενικό βρίσκεται σε πολλά παρασκευάσματα της ομοιοπαθητικής, χρησιμοποιείται σαν μυκητοκτόνο και παρασιτοκτόνο και τελευταία ευρίσκεται και σε παιδικές τροφές. Το αρσενικό μπορεί να προδιαθέτει στην ανάπτυξη κακοήθειας και των εσωτερικών οργάνων, όπως και πολλαπλών επιφανειακών βασικοκυτταρικών καρκίνων του δέρματος.
Η νόσος Bowen συνήθως εμφανίζεται σα μια σαφώς αφοριζόμενη επηρμένη ερυθρά πλάκα με ανώμαλα καλά προσκολλημένα λέπια. Όταν η βλάβη αρχίσει να παχύνεται και να σκληραίνει στη σύσταση και η επιφάνειά της εμφανίσει έλκωση τότε θεωρείται ότι πιθανόν υφίσταται κακοήθη εξαλλαγή σε ακανθοκυτταρικό καρκίνο του δέρματος.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου του Bowen περιλαμβάνει την κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο, τη χειρουργική αφαίρεση, την τοπική θεραπεία με 5 φλοουρακίλη και imiquimod, όπως και την ακτινοθεραπεία
Κερατοακάνθωμα (keratoacanthoma)

Το κερατοακάνθωμα είναι ταχύτητα αναπτυσσόμενος καλοήθης όγκος που προσβάλλει κυρίως άτομα μεγάλης ηλικίας και είναι συχνότερος στους άνδρες από τις γυναίκες. Η μακροχρόνια υπερβολική έκθεση στον ήλιο, όπως και η ανοσοκατασταλτική αγωγή ή και η έκθεση σε προϊόντα πίσσας θεωρούνται παράγοντες που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη του κερατοακανθωματος. Ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες είναι δύσκολο να διακριθεί κλινικά με σιγουριά από τον ακανθοκυτταρικό καρκίνο του δέρματος.
Η βλάβη αρχίζει σαν ένα μικρό στίγμα που γρήγορα αυξάνει σε μέγεθος και από μικρή βλατίδα μετατρέπεται σε μια σαφώς αφοριζόμενη ομοιογενή οζώδη βλάβη με χρώμα ερυθρό ή του φυσιολογικού δέρματος. Είναι επηρμένη και αφορίζεται από το γύρω υγιές δέρμα εμφανίζοντας έναν κεντρικό κρατήρα γεμάτο κερατίνη. Το μέγεθός του κυμαίνεται από 1,5 έως 2cm ή και μεγαλύτερο.
Οι πιο συνήθεις εντοπίσεις είναι η ηλιοεκτεθειμένες περιοχές, όπως το πρόσωπο και ειδικότερα η μύτη και οι παρειές, τα αντιβράχια και το V του άνω θώρακα.
Αν και το κερατοακάνθωμα δεν είναι καρκίνος δέρματος, η θεραπεία του κερατοακανθώματος είναι η χειρουργική αφαίρεση με τοπική αναισθησία. Εάν το μέγεθος του κερατοακανθώματος είναι τέτοιο που να υπάρχει κίνδυνος άσχημου αισθητικού αποτελέσματος μετά τη χειρουργική αφαίρεση, τότε είναι δυνατόν να γίνει ενδοβλαβική έγχυση τριαμσινολόνης ή εναλλακτικά η μεθοτρεξάτη σε εβδομαδιαίες δόσεις μπορεί να βοηθήσει στην υποχώρηση των βλαβών που δεν αντιμετωπίζονται χειρουργικά εύκολα.
Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα του δέρματος (Squamous cell carcinoma)

Ο ακανθοκυτταρικος καρκίνος δέρματος είναι σχετικά ασυνήθης κακοήθης όγκος του δέρματος που προέρχεται από τα κερατινοκύτταρα και μπορεί να μεθίσταται. Είναι δυνητικά επικίνδυνος όγκος γιατί αφού προκαλέσει τοπική δερματική διήθηση μπορεί να μεθίσταται στους λεμφαδένες και να δημιουργεί καρκινικούς όγκους. Είναι πιο συχνός στους άνδρες και τείνει να προσβάλλει ηλικιωμένους.
Ο ακανθοκυτταρικός καρκίνος δέρματος αρχίζει σαν μια πάχυνση του δέρματος που εξελίσσεται σε υπόσκληρη πλάκα, στη συνέχεια αναπτύσσεται πλαγίως και καθέτως και μετατρέπεται σε οζίδιο, ενώ με το χρόνο η επιφάνειά του είναι δυνατόν να ελκωθεί.
Τα όρια είναι συνήθως σαφή και περισσότερο επηρμένα απ’ ότι του βασικοκυτταρικού καρκίνου του δέρματος και είναι συχνά ανώμαλου σχήματος. Συνήθως αναπτύσσεται με μεγαλύτερη ταχύτητα από το βασικοκυτταρικό καρκίνο δέρματος, αλλά όχι τόσο γρήγορα όσο το κερατοακάνθωμα.
Οι περισσότερες βλάβες εμφανίζονται σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές όπως το πρόσωπο, τα αυτιά, το κάτω χείλος, τα αντιβράχια, η εξωτερική επιφάνεια των άκρων χειρών και το κάτω τμήμα της κνήμης.
Επίσης, το γύρω υγιές δέρμα συνήθως εμφανίζει σημεία χρόνιας βλάβης από την ηλιακή ακτινοβολία. Η πρόγνωση έχει ιδιαίτερη σχέση με την προϋπάρχουσα βλάβη. Για παράδειγμα, ακανθοκυτταρικός καρκίνος δέρματος που αναπτύσσεται επάνω σε προηγούμενη ακτινική υπερκεράτωση ή σε νόσο του Bowen πολύ σπάνια δίνει μεταστάσεις.
Αντιθέτως, ακανθοκυτταρικός καρκίνος δέρματος που αναπτύσσεται de novo ή συνεπεία άλλων αιτιών όπως ακτινοβολία X ή εξελισσόμενος σε έδαφος ουλών από διάφορες παθήσεις είναι πολύ πιο πιθανόν να μεθίσταται.
Επίσης, ιδιαίτερη σημασία για την πρόγνωση έχει το βάθος της διείσδυσης του όγκου κατά τον χρόνο της διάγνωσης, όπως και ο βαθμός διαφοροποίησης διότι ένας καλά διαφοροποιημένος ακανθοκυτταρικός καρκίνος του δέρματος έχει σαφώς καλύτερη πρόγνωση από ένα μη διαφοροποιημένο ή ασαφώς διαφοροποιημένο.
Επίσης, αυξημένο ρίσκο μετάστασης έχουν τα ακανθοκυτταρικοί καρκίνοι του δέρματος που εντοπίζονται στα αυτιά και το κάτω χείλος και αυτά συχνά μεθίστανται.
Βασικοκυτταρικός καρκίνος του δέρματος (Basal Cell Carcinoma)

Είναι ο πιο συχνός κακοήθης όγκος του δέρματος που είναι τοπικά καταστροφικός, προέρχεται από τα βασικά κύτταρα της κατώτερης επιδερμίδας και συνήθως δεν μεθίσταται. Εμφανίζεται στους τύπους δέρματος I και II και δεν φαίνεται ότι η υπεριωδης ακτινοβολία είναι η αποκλειστική αιτία εμφάνισής του. Έτσι εμφανίζεται και σε μη ηλιοεκτεθειμένες περιοχές, όπως η περιοχή του αιδοίου και των γλουτών.
Επίσης, ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε θεραπεία με ακτινοβολία X μπορεί να αναπτύξουν βασικοκυτταρικά καρκινώματα μετά από λανθάνουσα χρονική περίοδο δεκαετιών.
Γενικά ο βασικοκυτταρικός καρκίνος δέρματος παρουσιάζεται συχνότερα στο πρόσωπο, αναπτύσσεται με αργό ρυθμό είναι ανώδυνο και είναι δυνατόν να αγνοείται η ύπαρξή του από τον ασθενή που πολλές φορές το αφήνει να αναπτυχθεί παίρνοντας διαστάσεις που απαιτούν πιο δύσκολη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Τείνει να αιμορραγεί από μόνος του, να επουλώνεται και να αιμορραγεί και πάλι και παρά ταύτα συχνά αγνοείται από τους ασθενείς, δίνοντάς του το χρόνο να μεγαλώσει και να καταστρέψει τοπικά το δερματικό ιστό. Εάν μάλιστα παραμεληθεί, είναι δυνατόν να διεισδύσει βαθιά τους ιστούς στην κρανιακή κοιλότητα με πολύ σοβαρά επακόλουθα.
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα συχνά αρχίζει σαν μια μικρή βλατίδα που στη συνέχεια γίνεται οζίδιο και ελκούται κεντρικά.
Τα όρια του έλκους είναι σαφώς αφοριζόμενα ελαφρά επηρμένα και με χρώμα όπως τα μαργαριτάρια. Επίσης, φαίνονται μικρά αιμοφόρα αγγεία (τηλαγγειεκτασία) στην επιφάνεια της βλάβης και αυτό κάνει πολλές φορές τη βλάβη να φαίνεται ερυθρού χρώματος.
Σπανιότερα είναι δυνατόν ο βασικοκυτταρικός καρκίνος δέρματος να εμφανίσει μελάγχρωση και για αυτόν το λόγο να συγχέεται διαγνωστικά με το κακόηθες μελάνωμα. Αναλόγως της μορφολογίας το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να είναι μελαχρωματικού τύπου ή να είναι επιφανειακό ή κυστικό (δείχνει σαν κύστη) ή τύπου σκληροδερμίας (εμφανίζεται σαν ουλή) ή οζώδες.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του βασικοκυτταρικού καρκίνου του δέρματος γίνεται κυρίως με χειρουργική αφαίρεση.
Οζοκυστικός βασικοκυτταρικός καρκίνος δέρματος

Ιδιαίτερα βλάβες γύρω από τη μύτη, τα μάτια και τα αυτιά, καθώς επίσης βασικοκυτταρικά καρκινώματα τύπου σκληροδερμίας, υποτροπιάζοντα καρκινώματα μετά από ακτινοθεραπεία, όπως και η νεαρή ηλικία του ασθενούς είναι απόλυτες ενδείξεις για χειρουργική αντιμετώπιση.
Εναλλακτικά μπορεί να γίνει απόξεση και διαθερμοπηξία ή τοπική εφαρμογή 5 φλουορακίλης ή τοπική εφαρμογή imiquimod ή κρυοθεραπεία, αλλά οι τελευταίες θεραπευτικές μέθοδοι ενδείκνυται κυρίως για τα βασικοκυτταρικό καρκίνο του δέρματος επιφανειακού τύπου.
Εναλλακτικά σε μεγάλες βλάβες και μεγάλες ηλικίες μπορεί να γίνει ακτινοθεραπεία που έχει το χειρότερο κοσμητικό αποτέλεσμα.
Μία ειδική κληρονομική κατάσταση στην οποία εμφανίζονται πολλαπλά βασικοκυτταρικά καρκινώματα από την παιδική ηλικία κιόλας, είναι το σύνδρομο του βασικοκυτταρικού σπίλου (basal cell nevus syndrome ή Gorlin’ s syndrome). Η νόσος αυτή κληρονομείται με τον αυτοσωματικό επικρατούντα χαρακτήρα με ανάλογη κατά περίπτωση διεισδυτικότητα. Ο αριθμός των βασικοκυτταρικών καρκίνων του δέρματος που ο ασθενής αναπτύσσει νωρίς στη ζωή και η εντόπισή τους στο πρόσωπο, αλλά και σε καλυμμένες περιοχές είναι εντυπωσιακός.
Συχνά υπάρχει ένα χαρακτηριστικό προσωπείο του ασθενή με την πλάτυνση της ρίζας της μύτης και υπερτελορισμό. Συχνά συνυπάρχουν ανωμαλίες των οστών και προβληματική οδοντοφυΐα. Εάν συμμετέχει το νευρικό σύστημα τότε υπάρχει πνευματική καθυστέρηση, ασβέστωση των μηνίγγων και συγγενής υδροκέφαλος. Είναι δυνατόν να συνυπάρχει στραβισμός, συγγενής τύφλωση, καταρράκτης ή και γλαύκωμα. Στις γυναίκες μπορεί να υπάρχουν ινώματα ωοθήκης και υπογοναδισμός στους άνδρες. Η θεραπευτική αντιμετώπιση του συνδρόμου βασικοκυτταρικού σπίλου είναι ουσιαστικά ταυτόσημη με αυτήν των βασικοκυτταρικών καρκινωμάτων, αλλά είναι πολύ σημαντική η προοδευτική συνεχής παρακολούθηση των ασθενών και η θεραπευτική αντιμετώπιση των βλαβών εγκαίρως.
Κακόηθες μελάνωμα (malignant melanoma)

Το κακόηθες μελάνωμα έχει μία διαρκή τάση να αυξάνεται η συχνότητα εμφάνισής του και είναι ένα δυνητικά μοιραίος καρκίνος δέρματος που προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα. Πιθανόν η ανάπτυξη του κακοήθους μελανώματος να είναι αποτέλεσμα της υπερδιέγερσής τους από την υπεριώδη ακτινοβολία που έχει δειχτεί ότι είναι πολύ σημαντική αιτία, ιδιαίτερα όταν υπάρχει παρατεταμένη έκθεση και εγκαύματα στη νεαρή ηλικία.
Τη μεγαλύτερη προδιάθεση ανάπτυξης του πλέον επιθετικού καρκίνου του δέρματος, του κακοήθους μελανώματος έχουν άτομα με ερυθρού χρώματος μαλλιά, μπλε μάτια και εμφάνιση εφηλίδων (φακίδων) και που έχουν και αυξημένο κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος. Φαίνεται πως μάλλον η έντονη και περιστασιακή έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, όπου μπορεί να προκύψει ηλιακό έγκαυμα μία ή δύο φορές τον χρόνο και όχι η χρόνια έκθεση, είναι που προδιαθέτουν περισσότερο για τη δημιουργία του κακοήθους μελανώματος. Εξαίρεση αποτελεί το κακοήθες μελάνωμα τύπου κακοήθους φακής που είναι η νόσος των ηλικιωμένων και ουσιαστικά έχει να κάνει με την χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
Το κακόηθες μελάνωμα είναι σχετικά σπανιότερο στην παιδική ηλικία, όπως και στην υπερήλικη ζωή, ενώ εμφανίζεται πιο συχνά στις δεκαετίες 20 με 30 και 30 με 40. Οι κνήμες είναι η πιο συχνή εντόπιση στις γυναίκες, ενώ η πλάτη είναι η πιο συχνή εντόπιση για τους άνδρες. Το οζώδες κακοήθες μελάνωμα είναι δύο φορές συχνότερο στους άνδρες και συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 40 ετών.
Η πιθανότητα μετάστασης του κακοήθους μελανώματος αυξάνεται σημαντικά όσο μεγαλύτερο είναι το πάχος του, έτσι η πενταετής επιβίωση για πάχος κακοήθους μελανώματος κατά Breslow λιγότερο από 1,5mm είναι 93% ενώ όταν το πάχος κατά Breslow είναι 1,5 έως 3,5mm η πιθανότητα πενταετούς επιβίωσης είναι 67% και όταν το πάχος κατά Breslow είναι πάνω από 3,5mm τότε η πενταετής επιβίωση πέφτει στο 37%. Το οζώδες κακόηθες μελάνωμα είναι πιο συχνό στους άνδρες και εμφανίζεται μετά την ηλικία των 40 ετών. Το κακόηθες μελάνωμα, ο πιο επιθετικός καρκίνος δέρματος μεθίσταται μέσω των λεμφαγγείων στους λεμφαδένες και διαμέσου της αιματικής κυκλοφορίας στον εγκέφαλο, στους πνεύμονες, στο ήπαρ, στα οστά και τέλος στο δέρμα με μοιραίο αποτέλεσμα. Είναι σαφές ότι όσο πιο επιφανειακά διαπιστώνεται η βλάβη την περίοδο της αφαίρεσής της τόσο καλύτερη θεωρείται η πρόγνωση.

Στοιχεία ενδεικτικά κακοήθους μελανώματος
Ύποπτα σημεία	αύξηση ανάπτυξης
	αλλαγή στο σχήμα
	αλλαγή στο χρώμα και ειδικότερα πιο μελανό ή ερυθρό
	μερικές φορές αιμορραγία και κνησμός
Ύποπτα χαρακτηριστικά	μέγεθος μεγαλύτερο του 0,5cm
	ανώμαλο περίγραμμα
	ανομοιογενής κατανομή χρώματος
	σχηματισμός βλατίδας ή οζιδίου μελανού χρώματος

Η πρόγνωση, επίσης, εξαρτάται από την εντόπιση της βλάβης και είναι πολύ χειρότερη όταν πρόκειται για την πλάτη, παρά όταν εμφανίζεται στην κνήμη. Επίσης, η πρόγνωση στις γυναίκες είναι ευνοϊκότερη παρά στους άνδρες.
Η ανεύρεση πολυάριθμων μικρών σπίλων σε άτομο αποτελεί παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη κακοήθους μελανώματος, όπως, επίσης, μεγάλου παράγοντος κινδύνου είναι το ανοιχτού χρώματος δέρμα.

Αναμφίβολα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης κακοήθους μελανώματος στις περιπτώσεις:

•   του συνδρόμου γιγαντιαίου μελαχρωματικού σπίλου
•   συγγενείς πολλαπλοί μελανινοκυτταρικοί σπίλοι
•   σύνδρομο δυσπλαστικού σπίλου

Στην περίπτωση αυτού του συνδρόμου οι ασθενείς παρουσιάζουν πολύ μεγάλο αριθμό σπίλων που αναπτύσσονται στις πρώτες δύο δεκαετίες της ζωής και είναι μεγαλύτεροι σε μέγεθος από τους συνήθεις, μέχρι διαμέτρου 1 έως 2cm.
Παρουσιάζουν άτυπα χαρακτηριστικά με ελαφρά ανώμαλα όρια και ανώμαλη κατανομή της μελανίνης. Δεν είναι κακοήθη μελανώματα, αλλά δεν θεωρούνται τελείως κανονικοί, όπως οι συνήθεις σπίλοι και έτσι χρειάζεται η χειρουργική αφαίρεσή τους για ιστολογική επιβεβαίωση. Οι σπίλοι αυτοί είναι πολύ ευαίσθητοι στην ηλιακή ακτινολογία και τόσο αυτοί οι ασθενείς όσο και οι οικογένειές τους έχουν αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη κακοήθους μελανώματος.
Αναλόγως της θέσης και τις μορφές του κακοήθους μελανώματος, αυτός ο επιθετικός καρκίνος δέρματος ταξινομείται σε διαφορετικούς τύπους:

1. Κακόηθες μελάνωμα τύπου κακοήθους φακής. (Lentigo maligna melanoma)

Εμφανίζεται στο πρόσωπο συνήθως στις παρειές, τη μύτη, το μέτωπο και σε άτομα μεγάλης ηλικίας. Εμφανίζεται σαν επίπεδη μελαγχρωματική βλάβη που βαθμιαία αυξάνει σε μέγεθος και αρχικά χαρακτηρίζεται από αργή οριζόντια ανάπτυξη με όρια συνήθως ανώμαλα.

2. Επιφανειακά επεκτεινόμενο κακόηθες μελάνωμα. (Superficial spreading malignant melanoma)

Αυτό αρχίζει σαν επίπεδη υπερχρωματική κηλίδα που σταδιακά μπορεί να μετατραπεί σε ψηλαφητή βλατίδα. Υπάρχουν διάφορες χρωματικές αποχρώσεις του καφέ και πολλές φορές συνδυάζονται με μελανό, ενώ κάποτε υπάρχουν και εστίες ερυθρού κυανού και έντονα ερυθρού χρώματος. Η πρόγνωση είναι άριστη στην αρχή καθόσον βρίσκεται στην οριζόντια φάση ανάπτυξης, αλλά επιδεινώνεται σαφώς όταν η βλάβη παχυνθεί και αποκτήσει και οζώδη μορφή. Το επιφανειακά επεκτεινόμενο κακόηθες μελάνωμα προσβάλει νεαρά άτομα και άτομα μέσης ηλικίας, συχνότερα γυναίκες και ιδιαίτερα στις κνήμες των γυναικών και στον κορμό των ανδρών.

3. Κακόηθες μελάνωμα των άκρων.(Acral malignant melanoma)

Αν και η βλάβη ξεκινάει επίπεδη, όπως το επιφανειακά επεκτεινόμενο κακόηθες μελάνωμα, σταδιακά μπορεί να υπάρξει σχηματισμός οζιδίων και διείσδυση εις βάθος. Είναι σχετικά ασυνήθιστο στους λευκούς και εμφανίζεται συχνότερα σε Ασιάτες και νέγρους.

4. Οζώδες κακόηθες μελάνωμα.(Nodular malignant melanoma)

Η βλάβη αυτή αρχίζει σαν μία βλατίδα που σταδιακά μετατρέπεται σε οζίδιο και τότε μπορεί να αιμορραγεί και να ελκωθεί. Στη φάση αυτή όμως, πιθανόν να έχει ήδη επεκταθεί στην κάθετη διεύθυνση και αυξάνει ο κίνδυνος μεταστάσεων. Συνήθως το χρώμα του όγκου είναι μελανό, αλλά μπορεί και ερυθρόφαιο ή και ερυθρό με πολύ μικρή αλλαγή στη μελάγχρωση.

Μια πλήρης ιστολογική έκθεση για κακόηθες μελάνωμα, τον πλέον επικίνδυνο καρκίνο του δέρματος θα πρέπει να περιλαμβάνει τον ιστογενετικό υπότυπο, το επίπεδο διείσδυσης, το πάχος του όγκου κατά Breslow, την παρουσία ή απουσία λεμφοκυτταρικής διήθησης, την παρουσία ή απουσία εξέλκωσης και την αξιολόγηση της μιτωτικής δραστηριότητας του όγκου.

Η θεραπεία του κακοήθους μελανώματος γίνεται χειρουργικά. Όταν το κακόηθες μελάνωμα βρίσκεται σε οριζόντια ανάπτυξη τότε η βλάβη συνήθως αφαιρείται ολικά και μπορεί να υπάρξει ίαση. Εάν όμως ο όγκος βρίσκεται στη φάση κάθετης διείσδυσης, τότε η χειρουργική επέμβαση είναι πιο επιθετική, με ευρεία αφαίρεση του όγκου που περιλαμβάνει την αφαίρεση υγιούς ιστού, γενικά γύρω στο 1cm για κάθε χιλιοστό του βάθους του όγκου. Ο σημαντικότερος παράγοντας στην αντιμετώπιση του κακοήθους μελανώματος είναι η αναγνώριση των πρώιμων κλινικών σημείων του όγκου που υποσημαίνουν κακοήθεια και η ενημέρωση γύρω από τους κινδύνους της υπεριώδους ακτινοβολίας και των ηλιακών εγκαυμάτων.