ΕΚΖΕΜΑ - ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ - ΦΩΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Είναι μια χρόνια κνησμώδης φλεγμονώδης δερματοπάθεια που συναντάται στην παιδική ηλικία, χαρακτηρίζεται από υφέσεις και εξάρσεις και είναι συνήθως γενετικά προκαθοριζόμενη, αλλά και ισχυρά συσχετιζόμενη με άλλες ατοπικού τύπου καταστάσεις, όπως η αλλεργική ρινίτιδα και το αλλεργικό άσθμα. Φαίνεται να είναι μια διαταραχή του ανοσολογικού συστήματος, όπου βρίσκονται αυξημένα επίπεδα IGE ανοσοσφαιρίνης.
Καταστάσεις όπως το άσθμα, η ρινίτιδα και η κνίδωση συχνά συσχετίζονται με την ατοπική δερματίτιδα ή είναι συχνά στο οικογενειακό περιβάλλον του ασθενούς. Αυτές οι καταστάσεις κληρονομούνται σαν επικρατούντες αυτοσωματικοί τύποι με ατελή διείσδυση. Επειδή οι ατοπικοί ασθενείς εμφανίζουν ανωμαλίες στην κυτταρική ανοσία αδυνατούν να παράγουν κυτταρικού τύπου ανοσολογική απάντηση και είναι περισσότερο επιρρεπείς στις μυρμηκιές, στον απλό έρπητα, στην μολυσματική τέρμινθο. Επίσης, τόσο οι σταφυλοκοκκικές όσο και στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις είναι συχνές. Αυτό μπορεί να σημαίνει ανοσολογική ανεπάρκεια ή βλάβη στον επιδερμικό φραγμό κάτι που παρουσιάζεται σε όλους τους τύπους δερματίτιδας. Σχεδόν όλοι οι ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα παρουσιάζουν ξηρό δέρμα σε όλη τους τη ζωή.

Συνήθως η ξηρότητα επιδεινώνεται τους χειμερινούς μήνες σε χαμηλή σχετική υγρασία και στεγνή ατμόσφαιρα. Επίσης, το ξηρό δέρμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο σε ερεθιστικές ουσίες, όπως το μαλλί, το νερό και χημικά καθαριστικά.
Η ατοπική δερματίτιδα παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις μερικές φορές, χωρίς εμφανή αίτια, ενώ άλλες φορές σαν αποτέλεσμα κλιματολογικών αλλαγών, δευτερογενών λοιμώξεων ή ψυχοσωματικών νόσων.

Σημεία κλειδιά στη θεραπεία της ατοπικής δερματίτιδας:

Αντιμετώπιση της ξηρότητας του δέρματος με χρήση μαλακτικών
Η σωστή ταξινόμηση της δερματίτιδας και η επιλογή της σωστής τοπικής θεραπείας (ανάλογης με της έντασης της νόσου)
Η αντιμετώπιση πιθανής λοίμωξης έγκαιρα
Η αξιολόγηση ψυχολογικών, κοινωνικών και διαιτητικών παραγόντων
Η αντιμετώπιση του κνησμού με αντισταμινικά ή και χρήση επιδέσμων
Οι επίδεσμοι είναι δυνατόν να περιέχουν πίσσα, ιχθαμόλη, ψευδάργυρο, καλαμίνη ή και κλιοκινόλη. Ως προς τη δίαιτα είναι δυνατόν κάποτε να βοηθήσει η αποφυγή αυγών και γάλακτος μόνο ή μια δίαιτα τελείως ελεύθερη αντιγόνων. Πάντως όλα αυτά πρέπει να γίνονται με προσοχή διότι τα παιδιά μπορεί να οδηγηθούν σε κακή διατροφή, χάνοντας βιταμίνες, πρωτεΐνες και ασβέστιο. Εμπειρικά έχει διαπιστωθεί ότι δεν αποδίδουν οι δίαιτες περιορισμού των διαφόρων τροφών, κυρίως λόγω της πτωχής υπακοής των ασθενών και του περιβάλλοντός τους.

Α. Η πρωτοπαθής τοξική δερματίτιδα εξ επαφής
Η κατάσταση αυτή είναι δερματίτιδα που προκαλείται από υπερβολική έκθεση του δέρματος σε κάποια τοξική ουσία.Οι συνηθέστερες τέτοιες καταστάσεις είναι:

Η δερματίτιδα από σπάργανα. Αυτή η κατάσταση εμφανίζεται τους πρώτους μήνες της ζωής στην περιοχή που καλύπτεται από την πάνα, όπου παρατηρείται διάχυτο ερύθημα και απολέπιση. Οφείλεται στο ότι τα ούρα παραμένουν για μερικές ώρες υπό θερμοκρασία σώματος σε επαφή με το δέρμα, που σημαίνει ότι η παρατεταμένη χρήση πάνας, χωρίς αλλαγή είναι σημαντικός παράγοντας στην αιτιολογία της νόσου.
Η πρωτοπαθής ερεθιστική δερματίτιδα των χειρών (δερματίτιδα των νοικοκυρών). Εμφανίζεται με εκζεματικού τύπου εξάνθημα στο επάνω μέρος των δακτύλων και των χεριών και συνήθως προσβάλλει νεαρές ενήλικες γυναίκες. Συνήθως προσβάλλονται κομμώτριες, νοσοκόμες, μάγειροι και καθαρίστριες. Η κατάσταση είναι πιο συχνή σε αυτούς που έχουν ιστορικό ατοπίας και αυτοί που έχουν ευαισθησία στο νικέλιο είναι περισσότερο επιρρεπείς. Η δερματίτιδα συνήθως αρχίζει από την περιοχή κάτω από το δακτυλίδι και επεκτείνεται σε όλο το δάκτυλο βαθμιαία, προσβάλλοντας και τα άλλα δάκτυλα και ολόκληρη την άνω επιφάνεια του χεριού.

Αστεατοτικό έκζεμα. Πρόκειται για δερματοπάθεια που χαρακτηρίζεται από ξηρό και ρωγμώδες δέρμα που εμφανίζεται συχνά στις κνήμες ηλικιωμένων ατόμων και που χειροτερεύει από το υπερβολικό πλύσιμο και το κρύο του χειμώνα, που οδηγεί σε έντονη ξηρότητα του δέρματος.
Β. Αλλεργική εξ επαφής δερματίτιδαΠρόκειται για καθαρά αλλεργικό φαινόμενο, όπου η αντίδραση δεν εμφανίζεται με την πρώτη έκθεση στον αλλεργιογόνο επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα χρειάζεται προηγουμένως να εκπαιδευτεί. Τα πιο κοινά αλλεργιογόνα είναι: Αρώματα, ελαστικά, βερνίκια νυχιών, φυτά, μέταλλα, χρωστικές, καλλυντικά, φάρμακα, ουσίες στα σπίρτα.
Το διαγνωστικό σημείο σε μια δερματίτιδα τέτοιου τύπου είναι όταν εμφανίζεται στα εκτεθειμένα σημεία του σώματος και εμφανίζει τάση ύφεσης τα σαββατοκύριακα ή στη διάρκεια διακοπών, όταν δηλαδή ο ασθενής δεν εργάζεται και συνεπώς δεν εκτίθεται σε επαφή με τον ύποπτο παράγοντα.

Σημείο κλειδί στη διάγνωση της αλλεργικής εξ επαφής δερματίτιδας είναι η κατανομή του εκζεματικού εξανθήματος, η έλλειψη παλαιού ιστορικού εκζέματος κατά την παιδική ηλικία και η αδυναμία ελέγχου του εξανθήματος με χρήση τοπικών στεροειδών, μέχρις ότου το αλλεργιογόνο σταματήσει τη δράση του.
Η διάγνωση μιας εξ επαφής δερματίτιδας πρέπει να επιβεβαιώνεται με επιδερμικές δοκιμασίες (patch tests). Είναι σίγουρο ότι ο ασθενής ιάται όταν το αντιγόνο απομακρυνθεί οριστικά από το περιβάλλον του.